Aсаб тизими касалликларининг хавфи нимада

Олдинги маколаларимизда терини майин килиш ва еш куриниш, меда (ошкозон) огриши сабаблари ва даволаш йуллари хамда мияга кон куюлиши хакида гаплашдик. Бугун эса, асаб тизимининг касалликлари, инсон ҳаётининг сифатига ва унинг ишлашига кандай тасир килиши тугрисида гаплашамиз. Мунтазам мехнат фаолияти ортиқча иш, стресс ва ноқулай ташқи омиллар кўпинча асаб тизимининг энгил, аммо доимий носозликларини ривожланишига олиб келади: сурункали бош оғриғи, ақлий фаолиятнинг пасайиши, реакцияларнинг инҳибе қилиниши ва бошқалар.

Aфсуски, бундай ҳолларда одамлар касалликни тўғри даволаш ўрнига, тез-тез рецепциз оғриқ қолдирувчи воситалар ёки асаб тизимининг турли хил стимуляторларга (тониклар, кофеин ва таурин ўз ичига олган ичимликлар) мурожаат қилишади. Бундай ёндашув нафақат муаммони ҳал қилмайди, балки уни янада кучайтиради, чунки у шунчаки бош оғриғининг асосий сабабини ва ақлий фаолиятнинг пасайишини яширади.

Бундай касалликнинг пайдо бўлиш сабаблари нимада

Ҳатто кичик бош жароҳатларига ҳам эътибор бермаслик хавфлидир. Мисол учун, ўз вақтида даволанмаган мия чайқалиши хавфлидир. Чунки, сурункали бош оғриғи кейинчалик ривожланиши мумкин. Шунингдек, қарияларда фикрлаш ва хотиранинг ёмонлашишини эътиборсиз қолдирмаслик керак, бу кўринишларни кекса ёшга боғлаш нотуғри.

Кекса деманснинг кўп шакллари касалликнинг дастлабки босқичларида неврологга ўз вақтида мурожаат қилиш билан олдини олиш ва даволаш мумкин. Aгар сиз асаб тизими билан боғлиқ, ёшга боғлиқ муаммоларни эътиборсиз қолдирсангиз, у ҳолда касаллик даволаш аллақачон самарасиз ёки бутунлай имконсиз бўлган босқичга ўтиши мумкин.

Aсаб тизимидаги носозликлар бўлса, ўз-ўзини даволаш билан шуғулланмасдан мутахассис билан маслаҳатлашиш керак. Фақат невролог тўғри ташхис қўйиши, етарли даволанишни буюриши ва хавфсиз дори-дармонларни танлаши мумкин.

Қандай таснифлаш мумкин

Касалликнинг локализациясига асосланиб, марказий ва периферик асаб тизимининг касалликлари ажралиб туради. Биринчисида, биз мия ва орқа мия билан боғлиқ муаммоларни тушунамиз, иккинчисида – бутун танада ишлайдиган нервлардаги муаммоларни тушунамиз.

Aсаб тизимининг касалликлари табиатига кўра қуйидагиларга бўлинади:

• травматик
• қон томир
• ирсий
• юқумли.

Касаллик аломатлари нималарда куринади

Қуйидаги белгилар марказий асаб тизимининг нотўғри ишлашини кўрсатади:

1. Тананинг ҳар қандай қисмида сезувчанлик йўқолиши
2. Бош, бўйин, орқа ва оёқ-қўлларда оғриқ
3. Мувофиқлаштиришнинг бузилиши, беқарор юриш
4. Кўриш, таъм, эшитиш ва хушбўй идрок этишнинг бузилиши
5. Асабий тик, спазмлар ва конвулсиялар
6. Мушаклардаги заифлик ёки уларнинг оҳангида кескин ўсиш
7. Онгни йўқотиш
8. Бош айланиши
9. Руҳий касалликлар
10. Уйқусизлик
11. Хотира ва фикрлашнинг сезиларли даражада ёмонлашиши
12. Қулоқларда шовқин.